Fundusze inwestycyjne – poznaj ich rodzaje, cz. I

Możemy wskazać na kilka rodzajów funduszy inwestycyjnych różniących się nie tylko samymi możliwościami inwestowania, ale i konstrukcją prawną. Możemy zatem mówić zarówno o otwartych (FIO), jak i o zamkniętych (FIZ) funduszach inwestycyjnych, a także o specjalistycznych funduszach inwestycyjnych opisywanych przez skrót SFIO.

Fundusz inwestycyjny – otwarty, czy zamknięty?

Tak w przypadku klasycznych, jak i specjalistycznych otwartych funduszy inwestycyjnych mamy możliwość zbywania na żądanie uczestnika oraz odkupywania tak zwanych jednostek uczestnictwa, nie możemy jednak zbywać ich na rzecz osób trzecich. Ich znakiem rozpoznawczym jest też zmienna liczba uczestników, a co za tym idzie również zmienna liczba samych jednostek uczestnictwa, choć za każdym razem mówimy o jednakowych prawach majątkowych. Kryterium różnicującym jest też sam krąg odbiorców, fundusze otwarte są więc tworzone po to, aby korzystało z nich szerokie grono inwestorów.

Zasady funkcjonowania zamkniętych funduszy inwestycyjnych są nieco inne, te bowiem emitują stałą liczbę certyfikatów inwestycyjnych mających status papierów wartościowych. Ich szczególnym rodzajem są fundusze imienne. Fundusz zamknięty daje możliwość pozyskania częściowych opłat za certyfikaty. Umożliwia też pobieranie opłat po wezwaniu. Nic nie stoi też na przeszkodzie temu, aby fundusz ponowił emisję certyfikatów.

Jeśli zastanawiamy się nad uczestnictwem w zamkniętych funduszach inwestycyjnych, musimy mieć też świadomość tego, że charakteryzuje je wysoki, a często również bardzo wysoki stopień ryzyka. Mogą one przy tym funkcjonować w oparciu o wymogi swobodnej polityki inwestycyjnej, o czym nie ma mowy w przypadku ich otwartych odpowiedników.

Fundusz inwestycyjny – organy

Tak naprawdę, jedynym organem w otwarty funduszu inwestycyjnym jest towarzystwo zarządzające. Sytuacja zmienia się wówczas, gdy mamy do czynienia z funduszem specjalistycznym. I tu działa towarzystwo, obok niego pojawia się jednak również rada inwestorów pełniąca funkcje charakterystyczne dla organu kontrolnego. Należy pamiętać jednak, że jej obecność musi być przewidziana w statucie funduszu, w innym wypadku bowiem nie można jej powołać. Zapisy statutu mają też znaczenie w odniesieniu do funduszy zamkniętych, w których może działać zarówno zgromadzenie, jak i rada inwestorów.

Inwestorzy w Polsce mają możliwość korzystania z bogatej oferty funduszy inwestycyjnych. Ustawa, która reguluje ich działanie, określa też dopuszczalne konstrukcje funduszy. W tym kontekście możemy mówić między innymi o funduszach z różnych kategorii jednostek, funduszach z wydzielonymi subfunduszami, funduszach funduszy oraz o funduszach podstawowych i powiązanych. Gdy mamy do czynienia z funduszami inwestycyjnymi, te mogą dzielić się na fundusze portfelowe, fundusze rynku pieniężnego, fundusze aktywów niepublicznych oraz fundusze sekularyzacyjne.